Fragas do Mandeo

 
Hai dez anos que iniciámo-la celebración da Semana de Custodia do Territorio nas Mariñas, un evento anual que ten como misión difundir entre os cidadáns a necesidade de se implicar directamente na conservación do noso patrimonio natural a través da custodia do territorio, participando como voluntarios e doadores nas actuacións de mellora dos espazos naturais da nosa bisbarra. Co inicio do mes de setembro, xa é tempo de anuncia-la súa décima edición.

Titulamos o programa deste ano como As marismas mariñáns na encrucillada da conservación. Nun contexto de agravamento da crise climática, debemos lembrar que as marismas, ademais dos numerosos servizos ecosistémicos que nos proporcionan, forman parte do bioma que captura e confina de xeito seguro máis dióxido de carbono. Por este motivo debemos prestarlles especial atención e realizar esforzos serios na súa recuperación.

Dentro das actuacións que podemos acometer os cidadáns está a de retirar plásticos e todo tipo de refugallos. De feito, na marisma do Mandeo levamos recollidas 34 toneladas de lixo (34.285,10 kg) dende o ano 2014; boa parte desa cantidade grazas ós participantes nas eco-regatas da Semana de Custodia. De novo volveremos a facelo na deste ano, pero tendo tamén a oportunidade de que varios expertos nos permitan coñecer mellor os valores naturais que comparten as marismas dos ríos Mandeo, Lambre e Baxoi.

Por favor, descarga o programa e o cartel da Semana para compartilos no teu entorno persoal e redes sociais: así facilitarás que a información chegue a tódolos interesados en participar.

Para apuntarte nas actividades, por favor, ponte en contacto coa organización no teléfono 981 105 903 ou envía un correo electrónico a correo@fragasdomandeo.org cos teus datos (nome completo, DNI, data de nacemento, móbil, concello de residencia e actividades nas que desexas participar). Deste xeito terás un seguro de accidentes, recibirás indicacións detalladas por adiantado e facilitarasnos a organización.

Eco-regata na ría de Betanzos: Iniciámo-lo programa con esta multitudinaria recollida de lixo na marisma. Nas sete edicións anteriores retiramos un total de 18 toneladas (18.144,65 kg) de refugallos, pero aínda queda moito por apañar. Animamos a toda a cidadanía a participar nesta competición lúdica na que a rivalidade será por coida-la ría. As embarcacións partirán cos equipos de voluntarios do porto de Betanzos, mentres outros voluntarios quedarán no peirao axudando a descarga-los sacos de lixo. Colaboran na organización asociacións de Betanzos (ARBE e Lar de Unta), de Bergondo (Club de Remo Olímpico do Mandeo e Asociación Ría do Pedrido) e de Paderne (Roxín Roxal). Tamén colaboran o Concello de Betanzos, Protección Civil e comercial Vicente de la Fuente. Ponte en contacto connosco se queres participar, aínda que non teñas lancha, indicando se vas embarcarte ou ben axudar no porto. Máis datos na folla informativa.
Data: Sábado 16 de setembro, de 16:00 a 20:30 horas.
Lugar: Porto de Betanzos.

Explorando as marismas mariñáns: Como acto central da Semana programamos unha charla-coloquio con D. Joám Ferreiro, biólogo da SGHN experto na biodiversidade da zona intermareal do golfo Ártabro. Aínda que poderá seguirse presencialmente no Museo de Historia Natural de Ferrol, a charla será difundida telemáticamente, co obxecto de darlle maior audiencia; para conferirlle máis amenidade, terá un formato de entrevista, na que bos coñecedores do estado do noso patrimonio natural interrogarano sobre distintos aspectos das marismas e areais da nosa bisbarra.
Data: Xoves 21 de setembro, de 19:30 a 21:00 horas.
Lugar: Emisión telemática en directo (tamén dispoñible posteriormente en diferido) a través de Youtube na sesión do coloquio.

Noite de morcegos na xunqueira: A observación da natureza non remata co solpor. Un equipo da asociación Morcegos de Galicia ofrécenos a posibilidade de coñecer de preto os quirópteros que cazan insectos na marisma, utilizando detectores de ultrasóns e redes. Esta actividade forma parte da difusión do seu estudo sobre os morcegos galegos (proxecto SOnat). En particular, a prospección da xunqueira terá como obxectivo principal localiza-la presenza dun morcego migrador, o Pipistrellus nathusii, escaso e pouco coñecido no noso país. Máis datos na folla informativa.
Data: Venres 22 de setembro, de 20:00 a 22:00 horas.
Lugar: Partiremos dende o Centro de Saúde de Betanzos.

Limpeza simultánea de ríos: Este ano é a decimosexta edición da limpeza simultánea dos ríos galegos, que coordina o Proxecto Ríos. Para nós será a décima edición na que colaboremos. O ano pasado participamos 955 persoas e 63 entidades, logrando retirar máis de 8 toneladas de refugallos en treitos de ríos situados en 41 concellos. Este ano volveremos ó río Mendo para continuar recollendo lixo no entorno da ponte da Ermida. Por favor, ponte en contacto connosco previamente no caso de quereres participar. Máis datos na folla informativa.
Data: Domingo 24 de setembro, de 9:30 a 14:00 horas.
Lugar: Partiremos dende o Centro de Saúde de Betanzos.

Dentro dos espazos naturais da nosa bisbarra, as marismas son o tipo de hábitat que nos proporciona máis servizos ecosistémicos. Maltratadas durante décadas, xa vai sendo hora de aborda-la súa restauración de xeito sistemático con accións concretas. A Semana de Custodia é un evento consolidado, único na zona, na que ás persoas preocupadas polo patrimonio natural da nosa bisbarra atopan a oportunidade de actuar dunha forma directa, eficaz e coordinado na súa conservación.

O amor á natureza demóstrase con feitos, non con boas razóns.
 
A Deputación da Coruña financiará nun 80 % os seguros de voluntariado e apoia o proxecto SOnat de Morcegos de Galicia.

 
Na ribeira dereita do vello encoro das Pías medra un pequeno foco de tradescantia. Aínda que se sitúa augas arriba do treito de 7,6 km do río Mandeo que apadriñamos, pode chegar a coloniza-la beira do leito e logo propagarse augas abaixo, arruinando o traballo que levamos feito nos últimos anos para erradicar esta especie exótica invasora de orixe suramericano.

Co obxecto de evitar este risco, para o domingo día 3 temos programada unha xornada de voluntariado ambiental. Como as dimensións do foco aínda son reducidas, eliminalo non suporá moito traballo e será sinxelo, apto para calquera. O entorno ribeirego resulta fermoso e de fácil acceso, anunciando bo tempo o prognóstico meteorolóxico.

O punto de encontro será o Centro de Saúde de Betanzos ás 9:30 horas, coa idea de rematar antes das 14:00. No caso de que decidas ir directamente, lembra avisarnos para non te esperar inutilmente. Non te preocupes polas ferramentas, pero leva unhas luvas (mellor as de pintor ou as de cociña) e uns protectores para os xeonllos, se dispós deles. Non esquezas algo de picar e de beber para cando fagámo-lo descanso a media mañá.

Se queres axudarnos a manter en bo estado ecolóxico o espazo natural protexido ZEC Betanzos-Mandeo, envíanos con antelación os teus datos (nome completo, DNI, móbil, data de nacemento e concello de residencia). Así poderemos notificarche cambios de última hora, facerche un seguro de accidentes e facilitarasnos a organización. Na sección Contacto atoparás a información necesaria.

Punto de encontro: Centro de Saúde de Betanzos.
Data: Domingo, 3 de setembro de 2023.
Hora: Sairemos ás 9:30 e volveremos ás 14:00 horas.

Post data: A xornada desenvolveuse segundo o previsto. Por unha banda, malia o tempo chuvioso dos días previos, cumpriuse o prognóstico meteorolóxico e gozamos dun tempo agradable. Pola outra, eliminamos completamente o foco, pois os doce participantes arrincamos a bo ritmo toda a tradescantia, pesando 330,45 kg na báscula. Pero non podemos dalo por erradicado. Está situado nun punto onde o rio depositou area por riba das plantas, polo que é fácil que no futuro rebrote algún anaco que quedara enterrado. Non nos queda outra que vixialo até constata-la completa erradicación.

A Deputación da Coruña financiará nun 80 % os seguros de voluntariado.

 
Coa botadura inaugural da nosa lancha, xusto hoxe hai un ano, arrincou a campaña «Basuraleza: 12 meses, 12 toneladas». Tiña como misión limpar semanalmente a marisma da ría de Betanzos, superando neste período unha cifra mínima de lixo a retirar. Por este motivo hoxe hai que dala por concluída.

Se o 13 de xullo xa informabamos de que excederámo-lo peso posto como obxectivo, ¿canto é o resultado final? Tras un esforzo extraordinario nas últimas semanas, o balance destes últimos doce meses é que temos retirado máis de 15 toneladas, apañadas en 42 saídas. Exactamente 15.053,95 kg.

Se esta cifra é xa de por si notable, hai que lembrar que as nosas limpezas da ría non se teñen limitado a esta campaña. No ano 2014 organizámo-la primeira eco-regata para limpa-la ría, coa colaboración de varias entidades. Tras sete edicións, nas que logramos recoller 18.144,65 kg, e un par de xornadas de voluntariado na xunqueira de Souto, onde apañamos 1.086,50 kg, o total do que levamos retirado suma máis de 34 toneladas de lixo (34.285,10 kg).

Hai que salienta-la magnitude do esforzo. A marisma ten unha extensión aproximada de 315 hectáreas. O lixo está esparexido polo esteiro, polas xunqueiras e polos carrizais. Isto implica a necesidade de explorar unha superficie moi grande en busca de refugallos, que moitas veces están ocultos entre a vexetación. A isto se engade a dificultade para camiñar no esteiro ou entre a vexetación, baixo toda clase de inclemencias meteorolóxicas, e dependendo das mareas para acceder a moitas zonas.

Na marisma aínda queda unha gran cantidade de lixo. Por ese motivo, continuaremos programando xornadas de limpeza, entre elas a oitava edición da eco-regata no próximo mes de setembro.

Máis detalles na páxina dedicada ás limpezas da ría.

 
Hoxe estivemos no pavillón de deportes de Coirós (A Coruña) dándolle a benvida ós integrantes da sétima edición do Campo de Traballo Monte da Espenuca. De novo volve a ter carácter internacional, pois entre os participantes hai persoas procedentes de Francia, México e Xapón. A súa labor en favor do noso patrimonio natural vai desenvolverse até o día 28 de agosto.

Na charla de presentación explicamos os problemas ambientais da bisbarra e a nosa forma de abordalos. Un capítulo no que nos demoramos foi o referido ós nosos esforzos na erradicación de especies exóticas invasoras, pois o principal obxectivo do campo será elimina-la tradescantia (Tradescantia fluminensis). Deste xeito van darlle continuidade ás cinco edicións anteriores, centradas en acabar con esta planta exótica no rego das Bouzas, o pequeno afluente do Mandeo que desemboca a carón da pontella de Chelo. Finalizada a charla, achegámonos á Reserva de Anfibios do Catorce e ó monte da Espenuca, onde puideron coñecer directamente parte do noso traballo para preserva-la biodiversidade local.

Nesta edición participan catorce persoas (catro de procedencia galega, sete doutras comunidades autónomas e tres estranxeiras), con idades comprendidas entre os 18 e os 29 anos. Será un punto de encontro de mozas e mozos de moi distinta orixe, onde convivirán e se implicarán na sociedade local, nun entorno no que van fomentarse os valores de convivencia, de tolerancia e de traballo en equipo. Ademais das actuacións de restauración ambiental, o programa contempla actividades complementarias que permitirán ós voluntarios coñece-la nosa bisbarra, visitando espazos naturais e vilas monumentais próximas.

Promovido por Fragas do Mandeo e solicitado polo Concello de Coirós, este campo está organizado pola Dirección Xeral de Xuventude, Participación e Voluntariado da Xunta de Galicia. A xestión corre a cargo de Ribeirán Proxectos Naturais, que acompañará en todo momento ó voluntariado cun director e dous monitores de apoio.

Post data: O domingo día 27 despedímonos dos voluntarios do campo de traballo, agradecéndolles que viñeran de tan lonxe a botar unha man na conservación do noso patrimonio natural e animándolles a que participen, sempre que poidan, en xornadas de voluntariado ambiental nos seus lugares de orixe. Lograron retirar 834 kg de biomasa de tradescantia, 54 tubérculos de crocosmia e 20,85 kg de lixo. Sumando estas cifras ós resultados de actuacións anteriores, resulta que dende o ano 2017 no rego das Bouzas sacáronse 5.140,63 kg de tradescantia, 2.543 tubérculos de crocosmia e 720,15 kg de lixo.

 
Trala vaga de calor destes días, para o próximo domingo prognostican unha xornada con temperatura agradable. Xa que logo, imos aproveitar para achegarnos á praia da Alameda (Miño) a repasa-la presenza de especies exóticas invasoras e a recolle-lo lixo que atopemos.

Dende o ano 2011 apadriñamos esta praia, por selo areal de maior valor ecolóxico do espazo natural protexido ZEC Betanzos-Mandeo. Daquela contábanse por centos os plumachos e había moitas outras especies exóticas invasoras. Temos logrado mellorar moito a situación, pero de cando en vez hai que revisar a súa reaparición, eliminando calquera planta invasora antes de que consiga proliferar.

Por este motivo, para o domingo día 13 temos programada unha xornada de voluntariado ambiental. Realmente non haberá moito traballo e será sinxelo, apto para calquera, nun entorno grato e con tempo bo.

O punto de encontro será o Centro de Saúde de Betanzos ás 9:30 horas, coa idea de rematar ás 14:00. No caso de que decidas ir directamente, lembra avisarnos para non te esperar inutilmente. Non te preocupes polas ferramentas, pero leva unhas luvas se as tes e algunha prenda para cubrir a cabeza. Non esquezas algo de picar e de beber para cando fagámo-lo descanso a media mañá.

Se queres axudarnos a manter en bo estado ecolóxico este enclave da Rede Natura, envíanos con antelación os teus datos (nome completo, DNI, móbil, data de nacemento e concello de residencia). Así poderemos notificarche cambios de última hora, facerche un seguro de accidentes e facilitarasnos a organización. Na sección Contacto atoparás a información necesaria.

Punto de encontro: Centro de Saúde de Betanzos.
Data: Domingo, 13 de agosto de 2023.
Hora: Sairemos ás 9:30 e volveremos ás 14:00 horas.

Post data: A xornada foi un éxito, pois os 12 participantes acadaron completamente o obxectivo previsto. Arrincaron as 19 macollas de plumachos que localizaron no ameneiral posdunar, todas elas noviñas. Logo percorreron completamente o sistema dunar, recollendo lixo e arrincado sobre todo eixerón, mais tamén algún exemplar illado de áster americano e de palmito. O balance foi de 65,35 kg de biomasa de especies exóticas invasoras; cuantitativamente é un resultado modesto, pero demostra que o noso xeito de aborda-la eliminación das invasoras está resultando eficaz. Outro tanto pasa co lixo, do que retiramos 66,65 kg, pois esta escasa cantidade amosa a colaboración cidadá que, vendo o noso esforzo por manter esta praia limpa, espontaneamente recolle de cando en vez os refugallos que aparecen.

A Deputación da Coruña financiará nun 80 % os seguros de voluntariado.

 
A Deputación da Coruña acaba de publicar no Boletín Oficial da Provincia os listados provisionais de entidades sen ánimo de lucro que van beneficiarse este ano do seu programa de axudas, tanto para o desenvolvemento de actividades como para investimentos en medio ambiente. Fragas do Mandeo é unha das beneficiarias, polo que as actividades e os investimentos que presentamos serán financiados nun 80 % por este organismo, até un máximo de 15.384 e 3.120 euros respectivamente. Tal como figura nos correspondentes proxectos, estas subvencións estarán destinadas a sufraga-los seguros de voluntariado, traballos forestais profesionais e funxibles varios, no caso das actividades, e no caso dos investimentos para repara-lo observatorio ornitolóxico da lagoa de Sobrado e para equipamento vario.

Agradecemos á Deputación da Coruña o seu continuo apoio ás entidades que nos preocupamos pola conservación do patrimonio natural da provincia.

Post data: Estas resolucións provisionais foron confirmadas no boletín do día 31 de agosto, tanto a de actividades como a de investimentos.

 
O sábado 29 de xullo temos unha cita no Lambre. Invitados pola asociación A Chalana Cultural de Minho, participaremos na segunda edición da Muinhada Cultural, que se celebrará a carón da central hidroeléctrica de Goimil.

Aínda que a nosa cita é pola tarde, ás 16:30 horas, o intenso programa vaise desenvolver ó longo de toda a xornada, cunha ampla variedade de actividades.

 
Para este domingo día 23 temos programada unha xornada de voluntariado ambiental na praia da Abeleira, co obxectivo de recoller lixo e de retirar especies exóticas invasoras.

Este areal está situado na ribeira esquerda da desembocadura do río Lambre, formando parte do espazo natural protexido ZEC Betanzos-Mandeo, integrado na Rede Natura. Xa temos actuado anteriormente neste lugar, pero aínda aparecen algúns exemplares de margarida africana e de crocosmia, pero sobre todo de tradescantia.

Serán tarefas sinxelas, onde primará máis a paciencia que o esforzo, aptas para calquera e desenvoltas nun curruncho pintoresco de fácil acceso.

Coma en ocasións anteriores, o punto de encontro será o Centro de Saúde de Betanzos. Non fai falla que leves ferramentas, pero pode serche útil conseguir uns protectores para os xeonllos e unhas luvas de pintor ou de xardineiro. Non esquezas algo de picar e de beber para cando fagámo-lo descanso a media mañá.

Se queres axudarnos a manter en bo estado ecolóxico esta praia, envíanos con antelación os teus datos (nome completo, DNI, móbil, data de nacemento e concello de residencia). Así poderemos notificarche cambios de última hora, facerche un seguro de accidentes e facilitarasnos a organización. Na sección Contacto atoparás a información necesaria.

Punto de encontro: Centro de Saúde de Betanzos.
Data: Domingo, 23 de xullo de 2023.
Hora: Sairemos ás 9:30 e volveremos ás 14:00 horas.

Post data: Afortunadamente o tempo foi moi agradable nesta xornada de voluntariado. Os 15 participantes empezaron limpando toda a praia, para logo traballar arreo na eliminación dun foco de tradescantia localizado ó pé do cantil. O lixo pesou un total de 145,30 kg e a tradescantia 220,45 kg. Tamén arrincaron unha ducia de plantas de margarida africana e 16 tubérculos de crocosmia.

A Deputación da Coruña financiará nun 80 % os seguros de voluntariado.

 
Hoxe estivemos tres persoas recollendo lixo na marisma da ría de Betanzos. De volta no porto pesamos metodicamente os refugallos. Non sería nada especial, pois levamos meses apañando lixo coa axuda da nosa lancha.

O que fai excepcional a xornada de hoxe é que sumando o total do día co que temos recollido dende a súa botadura inaugural o 20 de agosto do ano pasado, resulta en 12.281,80 kg. Xa que logo, podemos dicir que a nosa campaña «Basuraleza: 12 meses, 12 toneladas» é un completo éxito, pois temos superado o obxectivo das 12 toneladas en menos dun ano.

Para retirar do esteiro, da xunqueira e das canles que a atravesan esta gran cantidade de lixo foi necesario saír un día cada semana, con independencia das mareas e das condicións meteorolóxicas. Este ritmo de traballo soamente viuse interrompido por dous contratempos: unha lesión que tivo ó patrón da lancha inoperativo algo máis dun mes e a paralización dun par de meses durante a tempada de reforestación deste ano, pois a plantación de árbores precisou moito do noso tempo. Noutras palabras, de non ser por estas contrariedades, puidéramos ter acadado o obxectivo incluso moito antes.

O éxito desta campaña manifesta dúas cousas. Por unha banda, que hai unha cantidade enorme de lixo na marisma, impactando negativamente nos organismos acuáticos e prexudicando este importante lugar de cría para numerosos peixes; pola outra, que con vontade pódese chegar a limpar completamente e mellorar significativamente o seu estado ecolóxico.

Nós non nos conformamos con estas 12 toneladas, como non o fixemos cos máis de 80 metros cúbicos que temos retirado nas sucesivas edicións da eco-regata. Seguiremos saíndo coa lancha a recoller lixo, pero agora repartindo o tempo coa eliminación dos plumachos que medran na xunqueira e nas súas proximidades.

A ría de Betanzos é un patrimonio natural con gran valor ambiental e paisaxístico, polo que merece ser conservado entre todos. ¡Non debemos permanecer pasivos!

 
Onte a nosa mascota Dona cumpriu 13 anos, o que significa que hoxe estamos de aniversario, pois naceu o día anterior á constitución de Fragas do Mandeo. En termos caninos é unha anciá, estando dende hai uns anos felizmente xubilada e gozando de pequenos paseos polo monte. Pero no seu tempo tennos acompañado fielmente en longas camiñadas para localizar parcelas e animado nas distintas actuacións de custodia. Incluso foi protagonista dunha publicación destinada a que os escolares se impliquen na conservación da natureza.

O que son moitos anos para ela, resultan un breve período en termos humanos. Aínda así, neste tempo temos logrado consolida-la nosa entidade e demostrar do que poden ser capaces as persoas que se deciden a actuar en favor do noso patrimonio natural. Ó longo desta sección de noticias fomos publicando os sucesivos logros, pero podemos resumilos brevemente:

Fincas: A parcela mercada o pasado día 15 de xuño permitiunos cruza-lo limiar dos 300.000 m² de superficie custodiada, a metade dela en propiedade. De media, cada ano temos mercado máis dunha hectárea de superficie.

Des-eucaliptización: Esta última parcela foi un eucaliptal; cando remate o verán iniciarémo-la eliminación dos rebrotes, como primeiro paso para reconvertela en bosque de ribeira. Levamos máis de 10 hectáreas transformadas pouco a pouco. Especialmente difícil foi o caso das nosas tenzas no miradoiro da Espenuca, onde recuperámo-las vistas sobre o lugar de Chelo. Nelas seguimos repasando os rebrotes coa finalidade de secar definitivamente os eucaliptos.

Reforestación: Este ano incrementámo-las árbores plantadas con 518 exemplares de ecotipo local de 14 especies autóctonas distintas, co obxectivo de aumenta-la densidade e a diversidade arbórea nas parcelas que custodiamos. Este xeito de reforestar con precisión trata de favorecer a numerosos tipos de animais, dende polinizadores a fruxívoros.

Viveiro: Estamos a reproducir 18 especies arbóreas autóctonas da nosa comarca, máis un arbusto, sumando neste momento máis de 3.000 exemplares en distintas fases de crecemento. Deste xeito temos garantido o subministro e a orixe xenética local da planta usada nas nosas reforestacións.

Basuraleza: Coa botadura inaugural da nosa lancha o día 20 de agosto demos inicio á campaña «Basuraleza: 12 meses, 12 toneladas». Malia un par de contratempos que interromperon as saídas semanais, xa levamos máis de 11 toneladas de refugallos recollidos na marisma da ría de Betanzos. Xa que logo, esperamos cumprir cun mes de antelación o obxectivo que nos temos fixado. Deste xeito sumarémo-lo resultado da campaña ós máis de 80 m³ de lixo que levamos retirado neste enclave nas distintas edicións da eco-regata.

Invasoras: Nestes anos temos eliminado 37 especies de plantas exóticas nos espazos naturais da bisbarra. A súa diminución resulta evidente, tendo logrado erradicar varias especies. Este ano estamos centrados na tradescantia no rego das Bouzas, na xunca olorosa na Reserva de Anfibios do Catorce e nos álamos brancos na praia da Alameda, sen por iso deixar de repasa-la súa presenza en tódalas zonas apadriñadas.

Reservas: Seguemos a face-lo mantemento das nosas reservas do Ollo da Roda e do Catorce, o que se traduce en actuacións constantes de diverso tipo, dende lavar os paneis informativos até roza-los camiños de acceso, pasando por importantes melloras dos hábitats.

Lagoa de Sobrado: Dende a nosa constitución custodiámo-lo observatorio e as parcelas que temos na lagoa de Sobrado dos Monxes. Tras máis de dúas décadas de servizo e diversos amaños necesarios (entre eles a reposición da cuberta), o observatorio precisa agora dunha severa reparación estrutural. Xa a temos apalabrada cun profesional da zona, polo que esperamos que pronto poida acometerse.

Conservar activamente a natureza non é doado, nin tampouco económico. Se che preocupa o rumbo que leva o patrimonio natural da nosa bisbarra, lembra que sempre poderás apoiar o noso traballo participando como voluntario ou facendo aquelas achegas que che permita a túa economía. En todo este tempo, as subvencións públicas soamente significaron o 27 % dos nosos ingresos, motivo polo que unicamente poderemos mante-lo ritmo de actuacións mediante a colaboración das persoas verdadeiramente comprometidas co patrimonio natural da nosa bisbarra.

Non debemos permanecer pasivos diante do agravamento da crise climática e de biodiversidade.